ΛΕΝΕ ΟΧΙ ΣΤΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΜΠΑΜΠΑ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ Τι σας πρωτοέρχεται στο μυαλό στο άκουσμα της λέξης διαζύγιο; Διατροφή, επιμέλεια ή μήπως δικαστήριο; Στη λίστα προσθέστε τώρα… ΣΥ.Γ.Α.Π.Α, δηλαδή το Σύλλογο για την Ανδρική και Πατρική Αξιοπρέπεια, που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα από το 2005 και στο Βόλο από το 2008.
Ο Σύλλογος των χωρισμένων μπαμπάδων διεισδύει δειλά στην ελληνική κοινωνική πραγματικότητα, διεκδικώντας την ισότιμη μεταχείριση του πατέρα και της μητέρας από την ελληνική δικαιοσύνη. Ενα βήμα προς την ισότητα ή ένας λάθος δρόμος? Οι γνώμες διίστανται.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Σταματία Δημοπούλου
Μπορεί η έκφραση «παιδιά χωρισμένων γονιών» να καθιερώθηκε στα προηγούμενα χρόνια ως «ταμπέλα», για να στιγματίσει κοινωνικά το διαζύγιο. Μια άλλη πραγματικότητα, όμως, έχει απασχολήσει πολύ λιγότερο ανοιχτά την κοινωνία, αυτή των «γονέων χωρισμένων… από τα παιδιά τους».
Αυτήν την πλευρά αγωνίζεται να φωτίσει ο Σύλλογος, που έχει τα κεντρικά του γραφεία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, δραστηριοποιείται σε 25 ελληνικές πόλεις και μετρά σήμερα πάνω από 300 ενεργά μέλη. Ωστόσο, πάνω από 35.000 άτομα έχουν απευθυνθεί για βοήθεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 35-40% των μελών είναι γυναίκες.
Ο κ.
Ελευθέριος Αϋφαντής είναι υπεύθυνος του γραφείου του Βόλου και εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Πανευρωπαϊκή Ένωση για τα δικαιώματα του πατέρα. «Το γραφείο στο Βόλο ξεκίνησε το 2008, σήμερα υπάρχουν 10 μέλη, ενώ καταγράφονται γύρω στις 40 περιπτώσεις Βολιωτών που κατέφυγαν για στήριξη στο Σύλλογο», αναφέρει.
Μας λέει πως χιλιάδες χωρισμένοι γονείς βρίσκονται αντιμέτωποι με το φαινόμενο της Αποξένωσης, δηλαδή τη διαταραχή που προκύπτει από την σκόπιμη απομάκρυνση του παιδιού από τον ένα γονέα. Εκδικητικότητα, ιδιοτέλεια, αδυναμία αποστασιοποίησης από το πρόσφατο δράμα είναι μερικοί από τους λόγους. Συνήθως την πληρώνουν οι μπαμπάδες, μιας και η Ελληνική Δικαιοσύνη παραδοσιακά είναι πιο προστατευτική με τις μητέρες, αναθέτοντας την επιμέλεια σε εκείνες για το 99% των περιπτώσεων. Το αντίστοιχο ποσοστό για την Ευρώπη είναι 85%.
Τους εμποδίζουν να δουν τα παιδιά τους!
Μια τυπική περίπτωση πατέρα που καταφεύγει στο Σύλλογο μας παρουσιάζει ο κ. Αϋφαντής: «Χθες το βράδυ στις 11 μου τηλεφώνησε πατέρας ενός παιδιού 4 ετών. Χώρισε από τη γυναίκα του. Κέρδισε την επιμέλεια η μητέρα, αλλά δεν επέτρεπε στον πατέρα να βλέπει το παιδί. Ο πατέρας, μετά, έκανε ασφαλιστικά μέτρα και τα κέρδισε. Κατόπιν, πλήρωνε τη διατροφή κανονικά και έβλεπε το παιδί. Μετά από ένα διάστημα έγινε το δικαστήριο και τη περασμένη Δευτέρα έγινε κοινοποίηση της απόφασης, για να βλέπει ο πατέρας το παιδί 2 φορές την εβδομάδα και κάθε 2ο σαββατοκύριακο.
Πάει ο πατέρας την Τετάρτη να δει το παιδί, και του λέει η μάνα:«έχω δικαίωμα να εφαρμόσω την απόφαση, αφού περάσουν 3 μέρες από την κοινοποίηση». «Εντάξει θα έρθω το Σαββατοκύριακο», της λέει. «Α, ούτε το Σάββατο δεν στο δίνω», του λέει. «Η απόφαση δεν είναι προσωρινά εκτελεστή, αν θέλω κάνω έφεση και μέχρι να εκδικαστεί η έφεση μπορώ να μη σου δώσω το παιδί». Και ο άνθρωπος μπαίνει σ’ ένα κυκεώνα που οδηγεί στην γονική αποξένωση. Χθες, μου είπε, μίλησε με ένα σωρό δικηγόρους και του είπαν ότι πρέπει να πληρώσει, η μητέρα καλύπτεται από το δικαστικό σύστημα. Δηλαδή, πόσο παράλογο μπορεί να είναι αυτό».
Ο κ. Αϋφαντής μας αποκαλύπτει πως το Γονικό Σύνδρομο Αποξένωσης προβλέπεται να μπει στις Διακηρύξεις του Δικτύου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού ως μορφή κακοποίησης, ενώ αυτή τη στιγμή ο ΣΥ.Γ.Α.Π.Α οργανώνει Πανευρωπαϊκό Συνέδριο με τον Σύλλογο των Ευρωπαίων πατεράδων με σκοπό να αναγνωριστεί το Σύνδρομο από τον ΟΗΕ. «Είναι πολλά να είσαι πατέρας και λίγο το γράμμα του νόμου για να χωρέσει τα πολλά», τονίζει.
Οι διεκδικήσεις του συλλόγου
Μεταξύ των σημαντικότερων διεκδικήσεων του Συλλόγου ξεχωρίζουν, επίσης, η θεσμοθέτηση του οικογενειακού δικαστή, η λειτουργία κοινωνικών υπηρεσιών που συνεπικουρούν στη δικαστική απόφαση, η ελεύθερη επικοινωνία με το παιδί, η από κοινού επιμέλεια ή ακόμη η στέρηση της επιμέλειας από τον γονέα που συκοφαντεί στο παιδί τον άλλον.
Ο κ. Αϋφαντής συνδέει τα αιτήματα του Συλλόγου με την αλλαγή του κοινωνικού ιστού, που μετατοπίζει τη θέση του άντρα πιο κοντά στο κέντρο της ζωής του παιδιού απ’ ότι παλαιότερα. «Η κοινωνία αλλάζει, οι θεσμοί της οικογένειας, οι ρόλοι των γονέων εξελίσσονται, η γυναίκα δουλεύει, ο άντρας προσφέρει περισσότερο απ’ ότι παλιότερα στην ζωή του παιδιού», προσθέτει.
«Υπάρχουν χιλιάδες περιπτώσεις στην Ελλάδα, όπου οι δικαστικές αποφάσεις δεν τηρούνται.
Στην Κύπρο, για παράδειγμα, σε περίπτωση Αποξένωσης μπορεί ο γονιός να χάσει την επιμέλεια. Όλον τον καιρό μέχρι να γίνει το Δικαστήριο, όπου το παιδί μένει προσωρινά με τον έναν γονιό, πολύ συχνά το παιδί αποξενώνεται από τον άλλον γονιό. Έτσι όταν το Δικαστήριο ρωτά το παιδί με ποιον θέλει να μείνει, εκείνο διαλέγει τον γονιό που του έχει κάνει πλύση εγκεφάλου», εξηγεί.
Ο μη σεβασμός των δικαστικών αποφάσεων στην Ελλάδα από πολλές μητέρες, που έχουν κερδίσει την επιμέλεια, οδήγησε πρόσφατα δεκάδες Έλληνες μπαμπάδες στο να προσφύγουν σε Πρεσβείες χωρών Ανατολικής Ευρώπης ζητώντας να αλλάξουν υπηκοότητα, ώστε να υπόκεινται σε ευνοϊκότερο νομικό πλαίσιο για τον πατέρα.
Εκτός από την νομική και ψυχολογική υποστήριξη, ο Σύλλογος συνδράμει τώρα και υλικά τους γονείς που έχουν ανάγκη, μέσω του Καταφυγίου του Πατέρα. «Πρόσφατα ξεκίνησε, στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, να παρέχεται οικονομική υποστήριξη σε γονείς που έχουν ανάγκη.
Μαζεύουμε ρούχα, τρόφιμα, σχολικά είδη για τα παιδιά, κάνουμε παρεμβάσεις σε παιδικούς σταθμούς και κοινωνικές υπηρεσίες. Αναζητούμε, επίσης, διαθέσιμα διαμερίσματα και δωμάτια ξενοδοχείων για την προσωρινή στέγαση μονογονεϊκών οικογενειών. Στο Βόλο έχει ήδη βρεθεί ένα ξενοδοχείο» προσθέτει.
Ενας γενναίος μπαμπάς
Ενα ζωντανό παράδειγμα γονιού γενναίου πατέρα είναι αυτό του
κ. Μιχάλη Ντίκα, που κέρδισε το 1985 την επιμέλεια του παιδιού του, αφού τα προβλήματα στη σχέση με την τότε σύζυγό του έγινε αιτία να οδηγηθούν στα Δικαστήρια.
Περίπτωση εξαιρετικά ασυνήθιστη για τα δικαστικά χρονικά του Βόλου, αφού το Δικαστήριο αποφάσισε την καταβολή διατροφής από τη γυναίκα. «Τράβηξα πολλά για να μεγαλώσω το γιο μου. Όταν ανέλαβα την επιμέλεια στα 2 του χρόνια, είχα στο σπίτι τη μάνα μου με Αλτσχαιμερ και τον πατέρα μου με εγκεφαλικό από τη στενοχώρια. Ο γιος μου ήταν συνέχεια μαζί μου. Δεν μίλησα ποτέ άσχημα στο παιδί για τη μάνα του. Ενώ ήταν να δει το παιδί κάθε Κυριακή, της το άφηνα από Παρασκευή. Δεν πρέπει οι γονείς να σκέφτονται εκδικητικά, θέλει ευστροφία. Τώρα ο γιος μου είναι 28 χρόνων και πήγε να μείνει κοντά στη μάνα του. Παρόλο που με μένα μεγάλωσε, βλέπετε πως το παιδί έχει την τάση να πάει στη μάνα του», εξομολογείται.
Ενστάσεις
Ο
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ συμβουλεύτηκε πέντε δικηγόρους του Βόλου, γυναίκες και άντρες, που ασχολούνται με υποθέσεις Οικογενειακού Δικαίου και επιθυμούν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους. Σταχυολογούμε τις σημαντικότερες δηλώσεις τους.
-«Ισχύει το πρόβλημα της πατρικής αποξένωσης, όπου σε πάρα πολλές περιπτώσεις οι μητέρες χρησιμοποιούν τα παιδιά, με αποτέλεσμα να ποινικοποιούν το θέμα της επικοινωνίας. Σε καμία περίπτωση, βέβαια, μια τέτοια συσσωμάτωση δεν θα πρέπει να παίρνει τον χαρακτήρα επίδειξης δύναμης απέναντι στη μητέρα, αλλά θα πρέπει να λειτουργεί με γνώμονα το συμφέρον του παιδιού.
Από την άλλη πλευρά, η πολύχρονη εμπειρία μου έχει δείξει ότι ένα μεγάλο ποσοστό των πατεράδων μετά το διαζύγιο παραμελούν τις υποχρεώσεις τους, όπως την καταβολή διατροφής, και αφήνουν την ανατροφή του παιδιού στην μητέρα. Πιστεύω λοιπόν, ότι αυτός ο Σύλλογος θα ήταν περισσότερο αποτελεσματικός αν μπορούσε να αφυπνίσει τους πατεράδες, ώστε μετά το διαζύγιο να μην παραμελούν τα παιδιά τους».
-«Υπήρχε πάντα ένα προστατευτικό κλίμα στη γυναίκα ενάγουσα, αλλά δεν έχει να κάνει με τα ελληνικά δικαστήρια αλλά με το πώς έχει δομηθεί η ελληνική οικογένεια, δεν είναι θέμα μεροληπτικής στάσης του δικαστή».
-«Η επιμέλεια δεν είναι δυνατόν να ασκηθεί και από τους δύο γονείς, αλλιώς το παιδί θα γίνει μπαλάκι, θα αποκτήσει ψυχολογικά προβλήματα. Δεν μπορεί να υπάρξει κοινή επιμέλεια, γιατί αυτό θα αντιστρατεύονταν στα συμφέροντα του παιδιού, που έχει ανάγκη από ένα σταθερό περιβάλλον».
-«Οι περιπτώσεις κακής εφαρμογής του Ελληνικού Δικαίου παραπέμπονται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων. Ούτε μια τέτοια υπόθεση δεν έχει καταδικαστεί. Αντίθετα, υπάρχει σωρεία παραβιάσεων της Ελλάδας σε διάφορες υποθέσεις για το μη σεβασμό δικαιωμάτων κρατούμενων, Ελευθερίας Τύπου, ομοφυλόφιλων, ανεξιθρησκίας».
-«Είναι αλήθεια ότι δεν υπάρχει οικογενειακός δικαστής, και οι κοινωνικές υπηρεσίες οι συνεπικουρικές δεν λειτουργούν. Όσον αφορά την παραβίαση δικαστικών αποφάσεων, πράγματι ότι ο νόμος είναι ελαστικός. Όμως παλιότερα ήταν πιο δύσκολη η θέση του πατέρα. Σήμερα το πνεύμα έχει αλλάξει πολύ. Τώρα οι αποφάσεις αναγνωρίζουν τον πατέρα τροφό και υπάρχουν δικαστές γενναίοι. Στην δημιουργία ενός τέτοιου Συλλόγου θέλω να αντιπαραθέσω τον τεράστιο αριθμό υποθέσεων, που αφορούν στην μη αναγνώριση παιδιών που έχουν γεννηθεί εκτός γάμου από τους πατέρες».
Ταχυδρόμος, Πανθεσσαλική Εφημερίδα